آتشکده نیاسر
آتشکده نیاسر یا همان چهارتاقی نیاسر که آن را آتشکده ای ساسانی می دانند واقع در ارتفاعات بخش نیاسر در 35 کیلومتری شمال غربی شهرستان کاشان بر بلندی صخره ای مرتفع به نام تالار نیاسر و در کنار چشمه آبی به همین نام قرار دارد.
آتشکده نیاسر یا همان چهارتاقی نیاسر که آن را آتشکده ای ساسانی می دانند واقع در ارتفاعات بخش نیاسر در 35 کیلومتری شمال غربی شهرستان کاشان بر بلندی صخره ای مرتفع به نام تالار نیاسر و در کنار چشمه آبی به همین نام قرار دارد. بنای این آتشکده را به اردشیر بابکان نسبت می دهند. آتشکده ها و پرستشگاه ها سابقه ای چندین هزار ساله دارند که برخی از آنها در معرض دید و پرستش همگانی قرار داشته و برخی دیگر تنها در دسترس موبدان بود و برای نگهداری آتش مقدس به کار می رفت. آتشکده نیاسر از سنگ ساخته شده است و سنگ ها با ملات گچ بر روی هم سوار شده اند و در گذشته طرح هایی از گچ آن را تزیین کرده بود. گنبد اصلی بنا به شکل تخم مرغی بوده است که پس از تخریب آن را دوباره بازسازی کرده اند. این بنا نمونه کامل یک گنبد ساسانى است، بر زیربنایى مربع نهاده شده است و بزرگى و عظمتى که در این چهار طاقى (چهارتاقی) به چشم میخورد، از تعادل عناصر متشکل و توازن و هماهنگى ترکیب بنا نشات می گیرد.در وسط کف بنا گودالی است که آتش را در آن قرار می داده اند. طول و عرض آن ۱۴ متر در ۱۴ متر می باشد. این بنا پس از یورش تازیان (اعراب) ویران شد ولی سپس توسط مردم بازسازی شد و امروز تقریبا سالم است. آتشکده نیاسر با شماره 316 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
برخی از محققین بر این باورند که آنچه آتشکده نیاسر نامیده می شود یک بنای علمی باستانی است به عبارتی چارتاقی نیاسر کاشان یکی از معدود تقویم های آفتابی سالم باقی مانده در ایران و جهان است و کهن ترین بنای باستانی منطقه است که به نادرست مدت ها به نام آتشکده در میان اذهان عمومی شناخته شده است. این محققین بر این باورند که این بنا کارکردی تقویمی دارد و به گونه ای ساخته شده که طلوع و غروب خورشید در آغاز و میانه هر یک از فصل های سال از یکی از روزنه های آن دیده می شود. بنای چارتاقی نیاسر به مانند دیگر چارتاقیهای منفرد ایران بدون وجود بناهای دیگر در اطراف آن ساخته شده و دقت محاسبات تقویمی آن بیش از بناهای دیگر تقویمی در جهان است که گاه تا سه درجه خطا دارند. با این توصیف برخی دیگر بر این بارند که در صورت پذیرش این نظریه، پیدا شدن کاربری تقویمی احتمالی برای این بنا در تضاد با کاربری های دیگر مثل بنای یادمانی و آتشکده نیست. چون در معماری ایرانی بسیاری از بناها کاربری چندمنظوره دارند و در ضمن به کارگیری واژه چارتاقی تنها ناظر بر ویژگی های معماری بنا و نه کاربری آن است.